කුකුළු පාලනය 1 කොටස

• වයඹ පළාතේ පුත්තලම, කුරුණෑගල සහ බස්නාහිර පළාතේ කළුතර යන දිස්ත්‍රික්ක වලින් ආවරණය වන කුකුළු පාලන බිම් තීරුව (Poultry belt) තුළ කුකුළු පාලනය ප්‍රධාන වශයෙන් ව්‍යාප්තව පවතී.
• මහනුවර, මාතලේ, ගම්පහ, කොළඹ, හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්ක වලද කුකුළු පාලනය සිදු කෙරේ.
• මෑතක සිට කුකුළන් ඇති කිරීම වානිජ මට්ටමින් වර්ධනය වී ඇත. පෞද්ගලික අංශය මෙහිදී ප්‍රමුඛත්වයක් ගනී. ප්‍රාග්ධන සූක්ෂම අභිජනන ගොවිපලවල්, කුකුළු කෑම නිෂ්පාදනාගාර, මස් පිණිස කුකුළන් ඇති කිරීම, බිත්තර නිෂ්පාදනය සඳහා සූක්ෂම විධි භාවිතා කිරීම දක්නට ලැබේ. 
• කුකුළු ගොවිපල වෙළඳ කුටි නොහොත් ෆාම් ෂොප්, සිල්ලර අලෙවි වෙළඳ සැල් රට පුරා ආරම්භ වීමෙන් රැකියා අවස්ථා සැලසේ. 

ශ්‍රී ලංකාවට සුදුසු කුකුළු වර්ග:

වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාවේ බිත්තර නිෂ්පාදනය සහ මස් නිෂ්පාදනය සඳහා බහුලව ඇති කරනු ලබන්නේ දෙමුහුම් කුකුළු වර්ගය. 

• දුඹුරු බිත්තර සඳහා - ගෝල්ඩන් කොමට්, ෂේවර් (දුඹුරු)
• සුදු බිත්තර සඳහා - හයිසෙක්ස් (සුදු), ෂේවර් (සුදු)
• මස් සඳහා (broiler) - හර්බඩ්, හයිබ්‍රෝ, ලෝමාන් 

නමුත් මුල් කාලයේදී ඉහත කාර්යයන් සඳහා නුමුහුම් කුකුළු වර්ග භාවිත කරන ලදී. එම කුකුළු වර්ග වල ලක්ෂණ පහත දැක්වේ.

බ්‍රිතාන්‍ය වර්ග:

• සසෙක්ස් (Suuuex) 

වසර 250 කට පමණ පෙර බ්‍රිතාන්‍යයේ දියුණු වූ වර්ගයකි. දිගු ශරීරයක්, පුළුල් උරහිස් සහිත ගැඹුරු දේහයක් ඇත. මස් ලබා ගැනිම සඳහා සුදුසු ය. ද්විකාර්ය වර්ගයකි. තනි කරමල සහිතය. කෙණ්ඩා හා ඇඟිලි වර්ණවත්ය. බිත්තර කටුවේ පැහැය සුදුය. පිරිමි සතෙකු 4kg ද ගැහැණු සතෙකු 3kg ද බරය. ලයිට් සසෙක්ස් හා රෙඩ් සසෙක්ස් ලෙස මාදිලි කීපයක් ඇත. 

• ඔස්ට්‍රලොප් (Australorp) 

ඔස්ට්‍රේලියාවේ දියුණු වූ බිත්තර ලබා ගැනීමට සුදුසු ද්වි කාර්ය වර්ගයකි. පිටකොන්ද දිගය, ඉදිරියේ සිට පිටුපසට ඇලව පිහිටයි. පිහාටු තදින් ශරීරයට බැඳී ඇත. තනි කරමල සහිතය. ශරීර වර්ණය කළු පැහැතිය. බිත්තර කටුව දුඹුරු පැහැතිය. 

ඇමරිකන් වර්ග:

• ආර්. අයි. ආර්. (R.I.R.) 

වසර 150 කට පමණ පෙර දෙමුහුම් කර සාදා ගන්නා ලද වර්ගයකි. දිගු චතුරස්‍රාකාර පුළුල් හා ගැඹුරු දේහයක් ඇත. බහුල පැහැය රතු- දුඹුරු වන අතර කළු හා සුදු ප්‍රධාන මාදිලි අතර වේ. තනි කරමල හා රෝස කරමල වෙන් ව පිහිටයි. කෙණ්ඩා හා සම කහ පැහැතිය. කන් පෙති රතුය. බිත්තර කටුව දුඹුරුය. වැඩුණු කුකුළෙකු 4kg ද කිකිළිය 3kg ද බරය.

• නිව් හැම්ප්ෂයර් (New Hampshire) 

ද්වි කාර්ය වර්ගයකි. බිත්තර විශාලය. බිත්තර කටුව දුඹුරු පැහැතිය. ශරීරය කළු හා රතු මිශ්‍ර පැහැයෙන් යුක්තය. කුකුළා 3.8kg ද කිකිළිය 2.7kg ද බරය.

ආසියාතික වර්ග:

• බ්‍රහ්මා (Brahma) 

ඉන්දියාවේ සම්භවය වූ වර්ගයකි. ලා පැහැතිය. පී කරමලය දරයි. මස් සඳහා සුදුසු වර්ගයකි. වැඩුණු කුකුළා 4.5kg ද කිකිළිය 3.8kg ද බරය.

• කොචින් (Cochin) 

චීනයේ ෂැන්හයි ප්‍රදේශයේ සම්භවය සිදුවී ඇත. ලිහිල් පිහාටු වලින් යුක්තය. එබැවින් තරමක් විශාල පෙනුමක් ඇත. තනි කරමල සහිතය. පැහැය අනුව වර්ග රැසක් ඇත. වැඩුණු කුකුළා 4.4kg ද කිකිළිය 3.7kg ද බරය. 

මධ්‍යධරණී වර්ග:

• ලෙගෝන් (Leghorn) 

බිත්තර නිෂ්පාදනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ සැහැල්ලු වර්ගයකි. ඉතාලියේ සම්භවය සිදු වී ඇත. ප්‍රභේද 12 ක් පමණ ඇත. පැහැය අනුව ඒවා හැඳින්වේ. බ්‍රවුන් ලෙගෝන් හා වයිට් ලෙගෝන් ජනප්‍රිය වර්ග 2කි. බිත්තර කටුව සුදු පැහැතිය. වැඩුනු කුකුළෙකු 3.3kg ද කිකිළිය 2.7kg ද බර ය. 

(උපුටාගැනීම් සහිතයි)